معماری ساختمان مسکونی ایلخانه

معمار: گروه معماری Shift
موقعیت بنا: تهران، ایران
متراژ پروژه: 500 متر مربع
سال اتمام پروژه: 2014

پروژه ایل خانه تلاشی است برای بازگردانی ارزش های سنتی ایرانی. ایرانیان در طول قرن بیستم و به سرعت در حال از دست دادن ارزش های فرهنگی معماری خود، و استفاده از معماری مدرن و مدرنیته بدون درک کامل از این سبک ها بودند. به همین منظور گروه معماری Shift آپارتمانی دوطبقه با رویکرد بر زندگی شهری مدرن ایرانی ارائه کرده اند. ساختمان مسکونی ایل خانه رتبه دوم جایزه معمار 93 را مشترکاً با گروه معماری Ryra در بخش ساختمان های مسکونی بدست اورده است. این ساختمان توسط رامبد ایلخانی، نشید نبیان و درنا مصرزاده طراحی شده است.

سنت های خاص و مفهومی در ساختمان های مسکونی در تهران از بین رفته اند که در این پروژه به کار رفته است. این سنت ها شامل: اتصال خانه به باغ، پیچیدگی های ذتای فضای داخلی و اتصالات مقطعیو سطحی پلان می باشد. ایل خانه نمونه ای اجرا شده و حقیقی از یک آپارتمان مسکونی مدرن، با رویکردهای سنتی ایرانی است.

ایل خانه یک آپارتمان 4 طبقه است که 3 واحد مسکونی برای یک خانواده بزرگ را تأمین می کند. دسترسی اصلی اکثر ساختمان های مسکونی از سمت شمال می باشد که در این مورد، یک کوچه 1 متری در ضلع غرب امتداد یافته و دسترسی را تا حدودی مشکل کرده است. در شرق پروژه، زمینی واقع است که عمق آن به اندازه مجموع عمق زمین ایل‌خانه و همسایه شمالی آن است و در نتیجه، پیش‌آمدگی بنای واقع در همسایه شرقی، عقب‌تر از مرز حوزه قابل ساخت پروژه قرار می‌گیرد. بنابراین، از لحاظ کالبدی، ایل‌خانه بنایی است با چهار نما. اما به لحاظ ضوابط شهری، با توجه به اینکه بنا از منتهی‌الیه شمالی زمین شروع می‌شود، در غرب به کوچه‌ای یک متری می‌رسد و در شرق به حیاط ملک همسایه، تنها حق نورگیری و ایجاد بازشو در نمای جنوبی را دارد. در نتیجه ایل خانه یک آپارتمان از درون پر (infill) می باشد.

قسمت های تو رفته در نمای جنوب فضاهای نیمه بازی خلق کرده که باعث شده اکثر فضاهای داخلی رو به فضای سبز قرار بگیرند. قسمت هایی از نما دارای پوسته ای شفاف از آجر و پوشش فلزی می باشد که به عنوان عامل نفوذکننده نور طبیعی به بنا می باشد. نمای شمالی تنها بخش ساختمان محسوب می شود که جلوه بصری خانه را نمایش داده و تنها بخشی است که نور را به صورت غیرمستقیم به بنا منتقل می کند.

مقطع ساختمان به صورت مجموعه ای از سطوح ناپیوسته معلق طراحی شده که امکان سکونت در قسمت های عمودی را به وجود آورده است. همچنین جداره ضلع غربی به صورت مجموعه ای از المان ها و تاقچه ها تعبیه شده تا کانسپتی متناسب با خانه های سنتی یاشد. پلکان مجموعه به واسطه نورگیرها در شمال و غرب واقع شده تا فضایی مطلوب و باکیفیت ایجاد کند.