کامران دیبا

کامران دیبا (طباطبایی) (زاده ۱۴ اسفند ۱۳۱۵) معمار معاصر، برنامه‌ریز شهری و نقاش ایرانی است. او از نوادگان خاندان اصیل و قدیمی طباطبایی هاست و فرح دیبا دخترعموی اوست
دیبا در رشته معماری دانشگاه هوارد در شهر واشنگتن دی سی تحصیل کرد. در سال ۱۹۶۴ در این رشته فارغ‌التحصیل شد و پس از آن به مدت یک سال تحصیلات تکمیلی را در رشته جامعه‌شناسی ادامه داد.
در سال ۱۹۶۶ به تهران بازگشت و یک سال بعد رئیس و طراح ارشد شرکت مهندسین مشاور «DAZ» شد. «DAZ» در ایران پروژه‌های بزرگ و گوناگونی به انجام رسانید و به سرعت توسعه یافت به طوری که در سال ۱۹۷۷، صدوپنجاه پرسنل داشت.
دیبا در ایران صرفاً در بخش دولتی فعالیت می‌کرد. وی به سنت‌های بومی و هم چنین نیازهای جامعه شهری مدرن و اثر متقابل انسان علاقه‌مند بود. بناهای زیبا و ماندگاری چون موزه هنرهای معاصر تهران، فرهنگسرای نیاوران و فرهنگسرای شفق از کارهای اوست که با حمایت ضمنی دخترعموی هنردوستش، فرح دیبا، در دوران قبل از انقلاب به ثمر رساند.
پروژه نیمه‌تمام «شهر جدید شوشتر» (۱۹۷۴-۸۰) در خوزستان که وی معمار و برنامه‌ریز آن بود بیش‌ترین موفقیت خود را مرهون الگوهای ساختاری و گونه‌های ساختمانی سنتی است که دیبا مورد استفاده قرار داده‌است.
وی این شیوه را جای گزین طراحی بر اساس الگوهای غربی- که مورد حمایت افراد با نفوذ و سردمداران بود_ نمود.
این شهر با ظرفیت جمعیتی بالغ بر ۳۰۰۰۰ نفر در راستای یک شاهراه اصلی ارتباطی طراحی شد. چهار راه‌ها میادین عمومی و محله‌های کوچک در اطراف آن شکل می‌گرفتند و وجود باغ‌ها و بازارها زندگی اجتماعی را تقویت می‌کرد.
بناهای آجری شاعرانه دیبا معماری شاخصی را خلق می‌کند که زیبا و با شکوه‌است.
دیگر کارهای شاخص وی در ایران شامل چندین ساختمان در دانشگاه جندی شاپور (۱۹۷۶-۸) است. اما بنایی که شاید شناخته شده‌ترین اثر وی باشد موزه هنرهای معاصر تهران (۱۹۷۶) است که با سقف‌های نیم هلالی اش یاد آور باد گیرهای سنتی ایران است. وی موسس و هم چنین اولین مدیر موزه بود.(۱۹۶۷-۸(
دیبا به عنوان مشاور و برنامه ریز شهری در وزارت مسکن و توسعه شهری ایران خدمت کرد. هم چنین دفتر وی طرح جامعی برای برخی شهرها ارائه داد که از جمله آنها خرمشهر بندری مهم در خلیج فارس است. جایی که وی با طراح یونانی A.Doxias که در بخش خصوصی فعالیت می‌کرد همکاری کرد.
وی در سال ۱۹۷۷ ایران را به قصد زندگی در پاریس و واشنگتن دی سی ترک کرد تا به صورت شخصی کار کند.
پروژه‌های وی شامل طرح‌های خانه سازی در ویرجینیا و طرح توسعه هتل‌ها در اسپانیا ست.
وی در سال ۱۹۷۷ به عنوان منتقد با دانشگاه «کرنل» همکاری کرد.
دیبا به عنوان یک نقاش چندین نمایشگاه انفرادی در ایران بر پا کرد. وی هم چنین گردآورنده و واسطه فروش آثار نقاشی معاصر غرب بود. از میان آثار او که در یک دوره ۱۲ ساله (از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۷) طراحی و اجرا شده‌اند می‌توان از موزه هنرهای معاصر، فرهنگسرای نیاوران، پارک شفق (یوسف آباد)و برخی بناهای دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور را نام برد. در سال‌های آخر کار حرفه‌ای اش در ایران، پروژهٔ شهرک شوشتر نو را طراحی کرد که برنده جایزه معماری آقا خان شد و در نمایشگاه آثار معماری و شهرسازی قرن بیستم، که به مناسبت فرارسیدن سال ۲۰۰۰ در لوس‌آنجلس برگزار شد، به عنوان طرح برگزیده در مجموعه آثار معماری و شهرسازی جهان به نمایش گذاشته شد. این کار و کارهای دیگر او در مجلات معماری و شهرسازی سایر کشورها نیز معرفی شده‌اند.

مقاله های ثبت شده کامران دیبا :
1. Architectural Review, Vol. CLXII, No. 965, July 1977.
2. Progressive Architecture, January 1978.
3. Domus, No. 579, February 1978.
4. Architecture d’Aujourd’hui, February 1978, Vol. 195, Cover photograph.
5. Progressive Architecture, May 1978.
6. Decorative Art & Modern Interiors, 1979, Studio Vista, Cassell Ltd. Publishers.
7. Architecture d’Aujourd’hui, October 1979, Vol. 205.
8. Progressive Architecture, October 1979.
9. Kamran Diba – Buildings and Projects, 1981, Verlag Gerd Hatje.
10. Domus, No. 614, February 1981.
11. La Modernité – Un Projet Inachevé, 40 Architectes, Editions du Moniteur, Paris, 1982, Exhibition – Festival d’Automne, Paris – Tehran Museum of Contemporary Art.
12. Architettura nei Paesi Islamici, Edizioni La Biennial di Venezia, 1982, Exhibition – Venice Biennial – Shushtar New Town.
13. Lotus International, No. 36, 1982.
14. TA – Techniques et Architecture, No. 345, Decembre-Janvier 1983.
15. MIMAR, Architecture in Development, No. 8, April – June 1983.
16. MIMAR, Architecture in Development, No. 17, July-September 1985.
17. The Aga Khan Award for Architecture 1986, Winner of award for architecture – Shushtar New Town.
18. MIMARLIK 86/1 YIL:24 SAYI:220, page 32 Sustar Yeni Kenti (Turkish periodical).
19. ARCHITECTURE & DESIGN Vol. 3, No 3, March/April 1987, Shushtar New Town, Iran (Indian periodical).
20. Space for Freedom – The Search for Architectural Excellence in Muslim Societies, Ismail Serageldin, Pub. The Aga Khan Award for Architecture & Butterworth Architecture, 1989, pages 156-165.
21. The Architecture of Housing, Pub. Aga Khan Award for Architecture, 1980, cover photograph.
22. The Mosque – History, Architectural Development & Regional Diversity, edited by Martin Frishman & Hassan-Uddin Khan, 1994, Thames & Hudson, London.
23. A History of Architecture, Sir Banister Fletcher, Twentieth Edition (Centenary Edition), Edited by Dan Cruickshank, Architectural Press, London, 1996.
24. Metamorfosi, No. 29-30, Rome, Italy, 1996, Mehdi Kowsar, Tradizioni e cultura degli spazi pubblici: immagini della Persia, pages 35-37.
25. Sustainable Landscape Design in Arid Climates. Proceedings of a Symposium held at Dumbarton Oaks , Washington, D.C. on 7 December 1996, The Aga Khan Trust for Culture, pages 35-37.
26. The Contemporary Mosque, Architects, Clients and Design since the 1950’s by Renata Holod and Hasan-Uddin Khan, 1997, Rizzoli, N.Y. (The Mosque and the Modern World, Thames & Hudson, London).
27. At The End of the Century – One Hundred Years of Architecture, Los Angeles Museum of Contemporary Art, 1998, Harry Abrams, N.Y., Exibition: Plan and model of Shushtar New Town was exhibited in a travelling exhibition organized by Los Angeles Museum of Contemporary Art in Los Angeles, Tokyo, Cologne and Chicago Art Institute in 1999-2000.
28. Dictionnaire de l’Architecture de XXeme Siècle, Hazan, Institut Français d’Architecture, p. 243.
29. Journal of the Islamic Environmental Design Center – Iranian Architecture and Environmental Design – The Search for New Representatives, edited by Attilio Petruccioli, Rome, July 1999.
30. Keith Haring – Made in France, Fondation Dina Vierny-Musée Maillol, Paris, 1999, essay by Kamran Diba on Keith Haring, p. 39-40.
31. Le Figaro, Paris, 23 February 2004, “Une Passion en Exil”, a portrait on Kamran Diba by Vianney Aubert.
32. Gärten des Orients, ifa-Galerie, Stuttgart, 2004, Exhibition – Garden of Niavaran.
33. International Conference on New Towns, 2-6 may 2005 Tehran- Iran, Shushtar …New Town Architect and planner Kamran Diba, Presented by Fariar Javaherian, p. 15.

مقاله هایی که در نشریات ایرانی به ثبت رسیده اند :

MEMAR, Summer 1377, Shushtar New Town at the International Exhibition, p. 87.
MEMAR, No. 10, Autumn 1379, pages 8-27, page 8 “Kamran Diba Revisited” by Soheila Besky; page 20 “Yadegar Ashna – Familiar Memories of Kamran Diba” by K. Afshar-Naderi; page 26 “How I Remember Kamran Diba”, by Atollah Omidvar.
MEMAR, No, 11, P. 57, Winter 1379, Meeting at the Café – KD’s interview with Mohammed Reza Moqtader.
MEMAR, No. 12, Spring 1380, Kamran Diba and Modern Andalucia – two new works by Kamran Diba in Spain, p. 18-25.
MEMAR, No. 13, Summer 1380, A Letter from Darab Diba.
MEMAR, No. 15, Winter 1380, Abdolaziz Farmafarmaian by Kamran Diba.
MEMAR, No. 16, Spring 1381, History by Nader Ardalan – comments by Kamran Diba.
MEMAR, No. 19, Winter 1381, P. 20, How Did The Most Significant Event in the History of Iran Contemporary Architecture Take Place ?
MEMAR, No. 20, Spring 1382, P. 93, Reminiscence of the Past.
MEMAR, No. 21, Summer 1382, P. 12, Culture and Morality in Architecture.
MEMAR, No. 23, Winter 1382,(2003) p. 3, Editorial by Kamran Diba – Bam’s Earthquake.
MEMAR, No. 27, fall 1383,(2004) p. 90 ATI CENTER competition.
IRAN NEWS PAPER Mehregan 19 bahman, 1383, (2004) “About Kamran Diba” by Mohamad Shamkhani.
C.D. Rom PRODUCTION OF AN INTERVIEW with Diba on SHUSHTAR NEW TOWN, 2005 BY FARIAR JAVAHERIAN & FARHAD DARYOUSH, Introduction by Suha Oskan.
MEMAR, No. 31, Summer 1384 (Jul. 2005) p.14 partial text of a paper delivered at The occasion of AGA KAN seminar Jakarta 1979 (1358) Translated by Abas Mokhber.
Payam E Sabze vol. 5 no.43 Aug, 2005 (Iranian periodical ).
Architecture & landscaping of Kamran Diba p. 8.

البته کامران دیبا در مورد مسائل اجتماعی و فرهنگی نیز نوشته‌هایی دارد که در لیست بالا گنجانده نشده است.

چکیده
:: متولد سال ۱۳۱۷ تهران
:: فارغ التحصیل رشته معماری و شهرسازی دانشگاه هوارد شهر واشنگتن دی سی (۱۹۶۳)
:: شرکت در نمایشگاه نقاشی بی ینال ونیز ۱۹۶۱
:: شرکت درنمایشگاه نقاشی بی ینال پاریس ۱۹۶۳
:: برپایی نمایشگاه نقاشی در گالری رئالیته آمریکا ۱۹۶۲
:: شرکت در دومین کنگره معماری ایران ۱۳۵۱
:: بنیانگذار دفتر مهندسین مشاور داض (قبل ازانقلاب)
:: شرکت درمسابقه معماری بنیاد آقاخان و دریافت جایزه به خاطر معماری شهرک شوشتر
:: طراحی و اجرای آثاری چون موزه هنرهای معاصر تهران، پارک و فرهنگسرای شفق، دفتر مخصوص ملکه ایران، پارک وفرهنگسرای نیاوران، منزل مسکونی (موزه) پرویز تناولی، نمازخانه جنب موزه فرش، مسجد جندی شاپور، شهرک شوشتر، ویلای :: «پیرونه» (اسپانیا)، ویلای «اسپارتینا» (اسپانیا) و چندین اثر دیگر در ایران و اروپا و آمریکا ۱۳۸۳- ۱۳۴۵
اقامت دائمی در اسپانیا در سال‌های پس از انقلاب

نمونه ای از کارهای انجام شده که قبلا در این سایت معرفی گشته اند :