چگونه یک مبلمان خوب انتخاب کنیم؟

انتخاب مبلمان خوب صرفاً انتخاب یک طرح زیبا با پارچه هایی جذاب و رنگارنگ نیست ؛بلکه انتخابی است حساس که برای انجام آن باید فاکتورهای زیادی را مد نظر قرار داد. فاکتورهایی که نه تنها شامل خصوصیات و استانداردهای مبلمان می شوند، بلکه به ارتباط مبلمان با فضایی که در آن قرار می گیرد نیز،می پردازد. در این مقاله سعی شده که به شما دستورالعمل های کلیدی داده شود تا با کمک آنها بتوانید در کنار محدودیت ها، بهترین انتخاب را داشته باشید:

ارگونومی
مفهوم ارگونومی چیست؟
هر تکه از مبلمان شما می تواند دارای خصوصیات ارگونومیکی باشد. مبلمان ارگونومیک یا اصطلاحاً مهندسی شده، به مبلمانی گفته می شود که به کاربر اجازه می دهد بدون هیج آسیبی فیزیکی (بخصوص در استفاده طولانی مدت) بیشترین بهره وری را داشته باشد. در کنار استفاده آسان و ایمن، ابعاد و استانداردهایی برای این منظور وجود دارد که در هر حالتی اعم از: نشسته، ایستاده و خوابیده، آسیب را به حداقل ممکن کاهش می دهد. در هنگام فعالیت های نشسته مانند: تماشای تلویزیون و کار با کامپیوتر، مبلمان ارگونومیک باعث می شود که شما در حالتی درستی نشسته باشید، بدون اینکه به مفاصل کمر و گردن شما فشار وارد شود. استفاده از مبلمان ارگونومیک در فعالیت های روزانه ای که بصورت مکرر (Repetitive Task) ، و در مدت زمان طولانی (Long term) انجام می شوند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هنگام نشستن سه زاویه 90 درجه وجود دارد که بسیار مهم می باشد: زاویه کمر، زانوها و آرنج دستها. هر سه زاویه می بایست در حدود 90 درجه باشد. لذا صندلی های قابل تنظیم به همین منظور طراحی شده اند تا میزان آسیب و صدمه در ستون فقرات و مهره های گردن را به حداقل ممکن برساند.

سازه مبلمان
استفاده روزمره از مبلمان، استفاده در اماکن عمومی و داشتن کاربرانی مثل کودکان، اهمیت داشتن سازهای محکم و مقاوم را بیش از پیش آشکار می کند. سازه مبلمان بر دو نوع است : چوبی و فلزی.

چوب
چوب قدیمی ترین متریال برای سازه مبلمان از قبل از قرن بیستم است که بیشترین کاربرد آن در مبلمان منبت کاری شده یا کلاسیک است. در این نوع مبلمان از سازه های چوبی استفاده می شود که بیشتر از چوب گردو، گیلاس، راش، روسی و … هستند. نوع اتصالات آن به شکل دوبل چوبی عاج دار، نبشی های چوبی، پیچ یا کام و زبانه می باشد. در انواع راحتی مبلمان معمولاً از چوب ارزان قیمت و MDF های زیرپالتی استفاده می شود. اتصالات آن بیشتر از نوع پیچ و کام و زبانه، نبشی های چوبی و یا اتصالات فلزی می باشد.

با توجه به مقرون به صرفه نبودن چوب و کاهش منابع آن ( جنگلها ) ، متریال جایگزین در این صنعت، لمینیت ها هستند. لمینیت ها صفحات چوبی چند لایه ایی هستند که از چسپاندن لایه های نازک چوب بر روی هم و فشرده کردن آنها ساخته می شوند. لمینیت ها نسبت به چوب دارای استحکام بیشتر، ظاهر بهتر و کیفیت بهتری هستند، چرا که فاقد گره ها و پوسیدگی هایی که به طور معمول در چوب وجود دارند،هستند.

فلز
فلز بیشتر برای ساختن سازه های اصلی در مبلمان و میزها استفاده می شود. در بعضی از موارد در پایه ها و اتصالات نیز به کار می رود. اشکال استفاده شده بیشتر به صورت شاخه ای، صفحه ای و لوله ای می باشند. به دلیل مقاومت کمتر، از آلومینیوم برای ساخت قطعات کوچکتر و قالب گیری شده یا نبشی ها استفاده می شود. هر چه فلز ضخیم تر یاشد دوام بهتری داشته و در مقابل تغییر شکل مقاومت بیشتری دارد.

پلاستیک
پلاستیک، لمینت های پلاستیکی که از ترکیب لایه های کاغذ ضخیم با نوعی رزین ملامینه درست می شوند و در انواع مختلفی در بازار موجود هستند.

آکریلیک ها (Acrylics) ؛ مانند پلکسی گلاس و لوسیت (Lucite) که مانند شیشه شفاف هستند و قابلیت مات شدن و رنگ پذیری هم دارند. آکریلیک ها قابل خم شدن و قالب گیری شدن، هستند.

پلاستیک های قالب گیری شده ؛ استرین ها (Styrene)، پلی اتیلن ها، نایلون، وینیل که اغلب از آنها به صورت قطعات کوچکی مانند چرخ، قرقره و دست گیره کشو استفاده می شود.

فایبر گلاس؛ رشته های فایبر گلاس در دستگاهی با استفاده از حرارت و فشار قالب گیری شده و لایه لایه روی هم قرار می گیرند. فایبر گلاس قالب گیری شده با رزینی مخلوط می شود که سظح آن را مانند لباسی می پوشاند و به آن سطحی صاف و درخشنده و رنگ می دهد. سپس در دستگاه پرس قرار گرفته تا به شکل نهایی خود برسد.

خصوصیات صندلی های که با این متریال ساخته می شوند عبارت اند از :
• وزن کم
• دوام زیاد
• ظاهر زیبا و درخشان
• رنگ بندی متنوع
• ضد آب بودن
• مقاومت بالا
• شکل پذیری

ویژگی هایی یک سازه خوب در مبلمان :
عبارتنداز:
• فریم یا استخوان بندی خوب نباید صدای غژغژ بدهد یا بصورت نامتعادل رو زمین قرار بگیرد (تراز باشد). صدای غژغژ نشانه این است که اتصالات خوب با هم درگیر نیستند و احتمالاً این قطعه دوام چندانی نخواهد داشت. اگر در مبلمان شما از قطعات فلزی استفاده شده، دقت کنید که هیچ بیرون زدگی یا گوشه تیزی حس نشود، که این مسئله باعث پارگی پارچه و آسیب رساندن به کاربران خواهد شد. اگر یک مبلمان تخت خواب شو میخرید، دقت کنید که خیلی راحت با کمترین فشار و سر و صدا باز و بسته شود. ممکن است هزینه بیشتری برای آن پرداخت کنید، ولی مطمئناً در طولانی مدت به نفع شما خواهد بود.
• سعی کنید مبلمانی را انتخاب کنید که قطعاتش قابل جدا شدن باشند، و در صورت خرابی بتوانید بدون نیاز به تعویض کل مبلمان آن قسمت را عوض کنید.
• دسته های صندل نباید تکان بخورند یا شل باشند، یا صدا بدهند. اگر تمام پارچه هستند کاملاً باید با پارچه پوشیده شوند.

انتخاب پارچه
صرف نظر از اینکه مبلمان شما در کجا قرار خواهد گرفت: یک اتاق نشیمن پرتردد،یک محل عمومی مثل فرودگاه، یا در یک اتاق آفتاب گیر، به خاطر استفاده و تماس زیاد و مکرر، پارچه ای باید انتخاب شود که در برابر ساییدگی، خراشیدگی، لک و گرد و غبار مقاوم باشد. به طور کلی پارچه ها از نظر نوع الیاف آن به دو گروه تقسیم می شوند:

1.پارچه با الیاف طبیعی
الیاف طبیعی مانند: کتان، لینن، پشم، ابریشم، چرم، ویسکوز ریون و استات
کتان؛ مقاومت خوبی در برابر سایش، تغییر رنگ و نخ کش شدن دارد. ولی زود لک و چروک می شود.
لینن، تحمل کمی در برابر سایش دارد، زود لک و چروک می شود و شستن آن کار آسانی نخواهد بود. بنابراین بیشتر برای محیط های رسمی که تردد کمتری دارند، قابل استفاده است.
پشم، مقاوم در برابر تغییر رنگ، نخ کش شدن، چروک و لکه است. اگر به صورت کاملاً طبیعی استفاده شود، در اثر شستشو و تماس با آب حالت کوبیده و نمدی پیدا می کند.
ابریشم؛ بسیار ظریف، شکننده، و درخشان است. تنها برای استفاده رسمی در فضاهایی که تردد بسیار کمی دارند پیشنهاد می شود. لکه بری آن کاری تخصصی است.
چرم؛ به راحتی قابل شستشو و تمیز کردن است. مقاوم در برابر سایش، اما در برابر خراشیدگی مقاومت پایینی دارد. با گذشت زمان نرمی و لطافت بیشتری پیدا میکند.
ویسکوز ریون ها؛ از خمیر کاغذ ساخته می شوند، بنابراین مقاومت بسیار کمی در برابر آب دارند. جذب رطوبت آنها بسیار بالاست. استحکام خوبی در برابر سایش دارند. نرم، لطیف و درخشنده هستند. زود چروک می شوند. با ترکیب با الیاف مصنوعی (نایلون، پلی استر) جذب رطوبت آن کاهش پیدا کرده و اصلاح می شوند.
استات ها؛ هم از سلولوز طبیعی گرفته می شوند و به صورت لیف های استات در می آیند. جذب رطوبت بسیار بالا، مقاومت سایش کم، استحکام کم تارها از خصوصیاتی هستند که با ترکیب با الیاف مصنوعی دیگر (نایلون، پلی استر) اصلاح می شود. مقاومت خوبی در برابر چروک دارند.

2.پارچه با الیاف مصنوعی
الیاف مصنوعی مانند: آکریلیک، پلی استر، نایلون، ریون یا ابریشم مصنوعی
آکلیریک؛ الیاف آکلیریک ظاهری شبیه به پشم دارند. در برابر ساییدگی، چروک، لک و تغییر رنگ مقاوم هستند. کیفیت های پایین تر آن ممکن است به مرور زمان پرز بیاندازد. جذب رطوبت کمی دارد و کلاً الیافی مقاوم و بادوام به حساب می آیند. الیافی نرم و سبک هستند.
پلی استر؛ استحکام زیاد، خاصیت کشسانی مناسب، مقاومت سایشی زیاد، مقاوم در برابر چروک و حرارت، شستشوی راحت، جذب رطوبت کم، مقاوم در برابر نخ کش شدن، الیاف پلی استر را تبدیل به یکی از پرمصرف ترین الیاف مصنوعی استفاده شده در صنایع نساجی، تبدیل کرده است. این الیاف معمولاً با الیاف دیگر (مصنوعی و طبیعی) ترکیب می شوند. به خاطر بار الکتریکی که ایجاد می کند، دوده و گرد و خاک بیشتری جذب میکند؛ بنابراین زودتر نیاز به شستشو دارد، اما شستشوی آن راحت و آسان است.
نایلون؛ معمولاً به تنهایی استفاده نمی شود و با مواد مصنوعی دیگر ترکیب شده و بافت بسیار مقاومی پیدا می کند. الیاف آن استحکام زیادی دارد و در برابر سایش و چروک مقاومند. جذب رطوبت بسیار کمی دارند.
ریون یا ابریشم مصنوعی؛ ظاهری ابریشم مانند دارد، گاهی شبیه به کتان یا لینن است. پارچه ای مقاوم محسوب میشود، اما خیلی زود چروک می خورد.

از آنجایی که پارچه های رومبلی در تماس مستقیم با بدن نیستند و الیاف طبیعی در حالت معمول نسبت به الیاف مصنوعی، دوام بسیار کمتر و مقاومتی کم دربرابر چروک و رطوبت دارند، نگهداری و شستشوی آنها تبدیل به کاری سخت و هزینه بر خواهد شد. بنابراین اکثر پارچه های موجود در بازار ترکیباتی از الیاف طبیعی و مصنوعی و یا ترکیب الیاف مصنوعی با یکدیگر هستند.

چند نمونه از ترکیبات مختلف الیاف در بازار:
• ویسکوز – پلی استر – لینن – کتان
• وسکوز – پلی استر – ابریشم
• ابریشم – استات – پلی استر
• ابریشم – کتان – ویسکوز

سبک و رنگ
در کنار توجه به نوع و کیفیت پارچه رومبلی، نکته مهم دیگر تناسب نقش، طرح و رنگ آن با محیطی است که مبلمان در آن قرار می گیرد و به نوعی کامل کننده سبک مبلمان خواهد بود. اندازه و کاربری محیط از جمله دیگر عواملی است که در انتخاب پارچه تأثیر خواهد گذاشت. به طور مثال هیچ گاه یک پارچه با طرح های بزرگ و شلوغ را برای یک اتاق کوچک انتخاب نکنید و برای اتاق های نشیمن شلوغ و پر رفت و آمد سعی کنید که از پارچه های مقاوم تر و بادوام تر، با تنالیته های خنثی و ترجیحاً تیره تر استفاده کنید. رنگ های روشن تر معمولاً برای مبلمان کلاسیک تر و رسمی تر استفاده می شوند. سبک خاص شما نیز می تواند در مبلمان تجلی پیدا کند. مثلاً می توانید مبلمانی را انتخاب کنید که کمی غیرمعقول به نظر برسد یا جزئیات خاصی در اجرای فریم و رویه کوبی آن وجود داشته باشد. اگر چند سالی مایل به استفاده از مبلمان خود هستید، سعی کنید بیشتر از پارچه هایی با زمینه خنثی (انواع قهوه ای، کرم، خاکستری) استفاده کنید. برای استفاده رنگی که دوست دارید در اتاقتان داشته باشید، می توانید یک یا دو تکه از مبلمان را با استفاده از رنگ یا یک بافت خاص از بقیه متمایز کنید. پارچه ای با رنگ قوی (نارنجی،قرمز،بنفش) را روی مبلی که فریمی با خطوط ساده داشته باشد، استفاده کنید. اگر از بافت یا طرح های متفاوت در پارچه مبلمان استفاده می کنید، سعی کنید با استفاده از رنگ های مشابه، آنها را به هم متصل کنید. استفاده از پارچه های گلدار و طرحدار در اماکنی که پر رفت و آمد هستند باعث می شود که لکه ها فوراً به چشم نیایند و در لابه لای نقوش محو شوند.

رویه کوبی (تودوزی)
هر مبلمان از دو بخش سازه و تودوزی تشکیل شده است. در تودوزی مبلمان به طور معمول از اسفنج ها، فوم ها، الیاف ویسکوز و فنرها استفاده می شود.
اسفنج؛ همان ابر معمولی است که همه می شناسید، و در ضخامت های مختلف استفاده می شود. هر چقدر چگالی آن بالاتر باشد، طول عمر آن بیشتر است. برای کف مبلمان معمولاً از اسفنج هایی با چگالی بالاتر (30 کیلویی) استفاده می شود، اما در دسته ها و پشت بیشتر مبلمان از ورقه های نازک اسفنج استفاده می شود.
فوم ها؛بر سه نوع هستند: گرم، سرد و ویژه
فوم های گرم ،سفت و غیر انعطاف هستند که البته به مرور زمان نرم تر شده و خاصیت ارتجاعی آن کمتر می شود.
فوم های سرد حالت ارتجاعی بیشتری نسبت به فوم های گرم داشته، و نرم تر هستند. معمولاً برای مبلمان راحتی از این نوع فوم استفاده می شود، که به دلیل نرم بودن راحتی بیشتری دارد و طول عمر آن نیز از فوم گرم بیشتر است؛ یعنی مدت زمان بیشتری طول می کشد تا حالت ارتجاعی خود را از دست بدهد. به طور کلی فوم ها نسبت به اسفنج ها دارای کیفیت بهتری بوده و طول عمر بیشتری دارند.
فوم ویژه ؛ خواص فوم گرم و سرد را همزمان داراست، از حاظ نرمی و سفتی بین فوم های گرم و سرد است.
الیاف ویسکور ؛ رشته های نازکی از مواد پلی استری که در داخل کوسن ها، تشک های گرم و بالشتک های پشتی مبلمان استفاده می شود. از نکات مثبت آن نرمی و راحتی فوق العاده آن است،اما برای کف کمتر توصیه می شود، زیرا حالت ارتجاعی کمتری نسبت به فوم و اسفنج دارد و به راحتی بر روی تشک، جای نشیمن باقی می ماند.
لایکو ؛ ورقه های نازکی از پنبه و پلی استر یا پر که برای دسته ها و تکیه گاه ها و در بعضی موارد در کف مبلمان بر روی فوم کار می شود و طول عمر آنرا افزایش داده، به راحتی آن نیز کمک می کند.
تسمه کشی ؛ به کش های نازک و موازی با روکش های پارچه ای یا نایلونی گفته می شود، که در زیر فوم استفاده شده و باعث بیشتر شدن حالت ارتجاعی فوم و حفظ آن در طولانی مدت می شود.
فنرها ؛ برای راحتی بیشتر و بالا بردن طول عمر مبلمان، در زیر فوم ها و بین تسمه کشی مبلمان از فنرها استفاده می شود.

ویژگی های ظاهری یک مبلمان با رویه کوبی خوب :
• رویه کوبی مبل باید کاملاً اندازه مبل باشد و شل شدگی یا افتادگی نداشته باشد. وقتی کف مبل را با دست فشار دهید، باید به حالت اول برگردد؛ در غیر این صورت مبلمان شما به زودی گود افتاده و از شکل اصلی خود خارج می شود.
• زمانی که قسمت تکیه گاه مبلمان را لمس می کنیم، نباید هیچ نقطه سفت، دست انداز یا بیرون زدگی زیر دستتان حس کنید. این نقاط و بیرون زدگی ها نه تنها در کوتاه مدت باعث بد شکل به نظر رسیدن مبلمان شما می شود، بلکه هنگام نشستن نیز احساس راحتی نخواهید کرد.
• تکیه گاه مبل را هم از قسمت جلو و هم از قسمت عقب با دقت چک کنید. مراقب بیرون زدگی ها، حفره ها یا قسمت های سفت باشید. دقت کنید تمام گوشه ها و فریم مبل خوب رویه کوبی شده باشد. همینطور هنگام لمس پارچه نباید اصطکاک زیادی با پارچه احساس کنید.
• اگر پارچه مبل طرح دار یا راه راه است، طرح ها و راه ها باید با فاصله های منظم تکرار شوند و در قسمت های درز بهم ریختگی یا جابجاشدگی نداشته باشند. ممکن است در نگاه اول متوجه آن نشوید، ولی مطمئناً در طولانی مدت به شما حس بدی خواهد داد. طرح های بزرگ اغلب باید در مرکز صندلی قرار گرفته باشد و تقارن داشته باشد. دقت کنید که مغزی های مبل کاملاً صاف باشد و جابجایی نداشته باشد.
• قابل اشتعال بودن پارچه هم موردی است که باید به آن دقت شود. تگ The Upholstered Furniture Action Council) UFAC) را پیدا کنید و مطمئن شوید که پارچه از استانداردهای لازم برخوردار است.
• اگر در رویه کوبی مبل شما دکمه های پارچه ای بکار رفته، دقت کنید که سفت سر جای خود قرار گرفته باشند.