پانتئون (Pantheon) از یک کلمه یونانی به معنی “متعلق به همه خدایان ” گرفته شده است. طبق اسناد تاریخی باقیمانده از آن دوران، دلیل اطلاق نام پانتئون به این بنا این بوده است که پانتئون یک معبد رومی برای تمام خدایان بوده و مجسمه تمامی خدایان درون ان قرار داشته و از طرفی گنبد آن به بهشت و عرش خدایان رومی اشاره داشته است. با این حال، به نظر میرسد که پانتئون نه نام رسمی این بنای زیبا، بلکه لقبی برای اشاره به آن بوده است.
در سال ۳۱ پیش از میلاد، مارکوس آگریپا (Marcus Agrippa) که یک سناتور، ژنرال و معمار رومی بود تصمیم گرفت یک مجموعه از ساختمانهای شگفت انگیز را در املاک شخصی خود احداث کند. بین سالهای ۲۹ تا ۱۹ میلادی، این مجموعه با سه بنای حمام آگریپا، معبد نپتون و پانتئون احداث شد. یک کتیبه لاتین که بر بالای ورودی نقش بسته است این کتیبه میگوید که مارکوس آگریپا پسر لوسیوس، زمانی که برای سومین بار کنسول روم بود این بنا را ساخته درحالی که یافتههای باستان شناسی نشان میدهد که معبد پانتئون ساخته شده، توسط مارکوس آگریپا تخریب شده و بنای کنونی بعدا بر جای آن بنا شده است. البته بخش ورودی بنا که کتیبه آگریپا بر روی آن نقش بسته، بخشی از پانتئون اولیه است.
این بنای فوق العاده به دلیل اندازه، ساخت و طراحی آن قابل توجه است. تا دوران مدرن، این بنا بزرگترین گنبد ساخته شده بود و قطر آن در حدود 142 فوت (43 متر) بود و تا ارتفاع 71 فوت (22 متر) از پایه خود بالا میرفت. در داخل گنبد به جز در پایین ترین قسمت، شواهد خارجی از تکیه گاه طاق آجری در دست نیست و هیچ گاه روش دقیق ساخت آن مشخص نشده است. با این حال، یکی از عواملی که به موفقیت آن کمک کرده است: کیفیت عالی مصالح به کار رفته در بتن (خودترمیمی بتن رومی ) و انتخاب دقیق و درجه بندی مصالح سنگدانه، که از بازالت سنگین در پایه های ساختمان و قسمت زیرین متغیر است. از دیوارها، از آجر و توفا (سنگ تشکیل شده از گرد و غبار آتشفشانی)، تا سبک ترین سنگ پا به سمت مرکز طاق. علاوه بر این، یک سوم بالایی طبل دیوارها که از بیرون دیده می شود، با قسمت پایین گنبد منطبق است که از داخل دیده می شود و با طاق های آجری داخلی به مهار رانش کمک می کند. خود طبل با طاقها و پایههای آجری عظیمی که بالای یکدیگر در داخل دیوارها قرار گرفتهاند، که ضخامت آنها 20 فوت (6 متر) است، تقویت میشود.
ایوان از نظر طراحی معمولی است، اما بدنه ساختمان، یک فضای دایره ای عظیم است که تنها با نوری که از طریق «چشم» یا چشمک 27 فوتی (8 متری) که در مرکز گنبد باز می شود، روشن می شود میتوان گفت این اولین ساختمان از چندین ساختمان بزرگ دوران باستان بود که بهجای نمای بیرونی به طراحی نمای داخلی اهمیت بیشتری داده شد. بر خلاف ظاهر ساده بیرون، فضای داخلی ساختمان با سنگ مرمر رنگی پوشانده شده است و دیوارها با هفت فرورفتگی عمیق مشخص شده اند.
پانتئون در سال 609 پس از میلاد به عنوان کلیسای سانتا ماریا وقف شد که امروزه نیز باقی مانده است. گل سرخها و قالبهای برنزی سقف و سایر تزئینات برنزی به مرور زمان ناپدید شدهاند، و در اواخر رنسانس یک فریز از تزئینات گچ بری به داخل مستقیماً زیر گنبد اعمال میشد. در غیر این صورت، ساختمان به طور کامل به شکل اصلی خود وجود دارد. این سازه از دوران رنسانس منبع الهام دائمی برای معماران بوده است.
منبع: ققنوس،کریم ضابط
© کلیه حقوق این وب سایت متعلق به موسسه تحقیق و توسعه خانه عمران میباشد.